Liken planus, cilt, saç, tırnaklar ve mukoza zarlarını etkileyebilen, kronik, otoimmün bir hastalıktır. Hastalığın nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla cilde saldırmasıyla ortaya çıktığı düşünülmektedir. Liken planus, genellikle kaşıntılı, düz yüzeyli, morumsu renkli kabarıklıklarla karakterizedir. Bu hastalık hem çocukları hem de yetişkinleri etkileyebilir, ancak orta yaşlı yetişkinlerde daha yaygındır.
Liken Planus Belirtileri ?
Belirtiler genellikle vücudun çeşitli bölgelerinde görülebilir ve şu şekildedir:
1. Ciltteki Lezyonlar:
– Mor-kırmızı renkli, düz yüzeyli, kaşıntılı kabarıklıklar.
– Lezyonlar genellikle bilekler, ayak bilekleri, sırt, kollar ve bacaklar gibi bölgelerde görülür.
– Zamanla, ciltte hiperpigmentasyon (koyu renkli lekeler) bırakabilir.
2. Ağız İçi Lezyonlar:
– Ağız içinde beyaz, dantel benzeri çizgiler, lekeler veya yaralar oluşabilir (bu duruma oral liken planus denir).
– Ağızda ağrı, yanma hissi ve hassasiyet olabilir, özellikle asidik veya baharatlı yiyeceklerle temas ettiğinde.
3. Tırnaklarda Değişiklikler:
– Tırnaklarda incelme, çizgilenme, renk değişiklikleri veya tırnak kaybı görülebilir.
4. Saç Derisi:
– Liken planus saçlı deriyi etkileyebilir ve bu durumda saç dökülmesi, kaşıntı ve skar oluşumu görülebilir. Bu duruma liken planopilaris denir.
5. Genital Bölgede:
– Genital bölgede de liken planus gelişebilir, bu da kaşıntı, rahatsızlık ve bazen yara oluşumuna yol açabilir.
Liken Planus Nedenleri ?
Liken planus’un kesin nedeni bilinmemektedir, ancak birkaç olası tetikleyici faktör üzerinde durulmaktadır:
– Bağışıklık Sistemi: Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla cilt hücrelerine saldırması sonucu oluştuğu düşünülmektedir.
– Genetik Faktörler: Aile öyküsü, hastalık gelişiminde rol oynayabilir.
– Viral Enfeksiyonlar: Hepatit C gibi bazı viral enfeksiyonlarla ilişkili olabileceği düşünülmektedir.
– İlaçlar: Bazı ilaçlar, özellikle tansiyon ilaçları, liken planus benzeri reaksiyonlara yol açabilir.
– Alerjik Reaksiyonlar: Metal dolgular, bazı kimyasallar veya alerjik maddeler tetikleyici olabilir.
Yaşam Tarzı ve Evde Bakım Önerileri ?
Liken planus genellikle zamanla kendiliğinden iyileşir, ancak semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini artırmak için çeşitli tedavi yöntemleri kullanılabilir:
1. Topikal Kortikosteroidler:
– Ciltteki lezyonların ve kaşıntının azaltılmasında etkili olabilir. Oral veya genital bölgelerdeki liken planus için de kullanılabilir.
2. Oral Kortikosteroidler:
– Şiddetli vakalarda, oral kortikosteroidler iltihabı azaltmak için reçete edilebilir.
3. Antihistaminikler:
– Kaşıntıyı hafifletmek için kullanılabilir.
4. İmmünosupresif İlaçlar:
– Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar ciddi veya dirençli vakalarda kullanılabilir.
5. Fototerapi:
– UVB ışık tedavisi, ciltteki liken planus lezyonlarının iyileşmesine yardımcı olabilir.
6. Ağız İçi Liken Planus için Tedavi:
– Ağız içi lezyonlar için antiseptik gargaralar, kortikosteroid içeren ağız jelleri veya immünosupresif ilaçlar kullanılabilir.
7. Ağız Hijyeni:
– Ağız içi liken planus için ağız hijyeni çok önemlidir. Asidik ve baharatlı yiyeceklerden kaçınılması da önerilir.
Yaşam Tarzı ve Evde Bakım Önerileri ?
– Cilt Bakımı: Cildi tahriş edebilecek ürünlerden kaçının. Yumuşak cilt bakım ürünleri kullanın.
– Stres Yönetimi: Stres, liken planus belirtilerini kötüleştirebilir. Stres yönetimi teknikleri faydalı olabilir.
– Düzenli Takip: Özellikle ağız içi ve genital bölgede liken planus olan kişiler, düzenli doktor kontrolleriyle lezyonların izlenmesini sağlamalıdır.
Liken planus, zaman zaman tekrarlayan bir hastalık olabilir, bu nedenle doğru tedavi ve düzenli doktor takibi önemlidir. Eğer liken planus belirtileriniz varsa veya mevcut tedaviye yanıt vermeyen bir durum söz konusuysa, bir dermatoloğa başvurmak en iyi yaklaşımdır.